مرض بیس چیست ؟
پیس (ويتيليگو)این مرض حدود 5 تا 100 ميليون نفر از نفوس جهان را مبتلا ساخته که
روزانه مراجعین ما در کلینیک به ده ها واقعه میرسد .این مرض به صورت لكه هايي كمرنگ تر
يا بدون رنگ نسبت به جلد طبيعي ظاهر ميشود. اين مرض كه بر اثر از دست رفتن موضعي و پيشرونده حجرات مولد رنگدانه و عکس العمل ناقص ملانوسيتها (حجرات رنگدانه جلد) در توليد
ملانين بروز ميكند .
علایم مرض چیست ؟
اولين نشانه هاي مرض ظهور لكه هاي سفيد روي جلد است كه ميتواند در
نواحي مختلف بدن چون دور چشم ها، دور دهان، آرنج ها، زانو، قوزك پا و انگشتان دست و
پا و همينطور ناحيه پشت بدن ظاهر شود.فراموش نكنيد اين لكه ها بدون
خارش و آزار هستند و معمولا قطري بين 2 تا 3 ميليمتر تا چند سانتيمتر را در
برميگيرند. اين مرض سنين شيوع متفاوتي دارد، در سنين كودكي زير 10 سال يا در دهه
دوم و سوم زندگي بروز پيدا ميكند.
آيا عامل اين مرض به طور
مشخص شناخته شده است؟
خير. دانشمندان طب در اين خصوص نظريه هاي متفاوتي ارائه كردهاند، اما
اصليترين نظريه در اين زمينه، خود معافیت عليه
حجرات ملانوسيت است كه بر اثر حمله حجرات معافیتی و از بين رفتن ملانوسيتهاهمان حجرات
رنگدانه ساز ايجاد ميشود. در بدن اين مریضان آنتيبادي هايي توليد ميشود كه ملانوسيتهاي بدن
خودشان را تخريب ميكنند.. نظريه ديگري هم در اين خصوص، خودتخريبي ملانوسيتهاست.البته ويتيليگو ميتواند جنبه ارثي هم داشته باشد. اطفال كه يكي از
والدين آنها به اين مرض مبتلا هستند، بيش از ديگران در معرض ابتلا قرار دارند. در
واقع 30 درصد مریضان، سابقه خانوادگي اين مرض را دارند.
آيا لكه های پيس تداوی قطعي دارد؟
متاسفانه موارد لاعلاج اين مریضان زياد است. از ميان تمامی مریضان 70 تا 75 درصد با تداوی های دوایی، نور درماني و
ليزر درماني پاسخ ميدهند و 25 تا 30 درصدشان نيز با روشهاي متداول تداوی ميشوند.البته هدف اصلي در تداوی های رايج ويتيليگو، بهبود وضعيت ظاهري جلدی
است و روند تداوی هم نياز به زمان طولاني دارد كه معمولا 6 تا 18 ماه به طول
ميانجامد، انتخاب نوع تداوی هم به تعداد، محل و گستردگي ضايعات بستگي دارد.
معمولا در تداوی دوایی از كدام دسته از تركيبات تداوی براي از بين بردن لكه هاي سفيد سطح جلد استفاده
ميشود؟
استروئيد موضعي ميتواند در برگرداندن رنگ به لكه هاي سفيد كمك كند،
بخصوص اگر اين تداوی در مراحل اوليه مرض شروع شود. تداوی بايد دستكم تا 3 ماه ادامه يابد تا بهبود قابل
ملاحظه باشد.آماري كه در دنيا وجود دارد گوياي موفقيت 30 تا 70 درصدي تداوی
مریضان با شيوه هاي سه گانه ذكر شده است.
در حالي كه در روش ما آمار موارد موفق بالاتر و حدود 60 تا 80 درصد استاين روش ساده ترين و كم عارضه ترين شيوه تداوی است، اما موثریت آن به اندازه روشهاي تداوی های ديگر نيست، با اين حال در صورتيكه مریض از
پمادهاي قويتري استفاده كند، شاهد بروز عوارضي در نواحي مورد استفاده خواهد بود. دوا
های استروئيدي در اين شيوه تداوی با تحريك حجرات باعث توليد رنگدانه بيشتر يا
مهاجرت حجرات از نقاط سالم به نواحي درگير
مریضان ميشوند.به نظر ميرسد با وجود آن كه استفاده از ليزر و نور درماني ميتواند به
خودي خود عوارضي را براي شخص به همراه داشته باشد، در مواردي كه مریض شكل گسترده تري
به خود گرفته است، انتخاب ديگري براي تداوی لكه هاي جلدی باقي نميماند.همانطور كه گفته شد شدت آسيب حجرات و سطح ضايعات ايجاد شده در مواردي ما را ناگزير
به استفاده از ليزرهاي كم توان يا استفاده از طيف نور ماوراي بنفش در روند تداوی
ميكند. مسلما به مریضان كه تحت اين نوع تداوی ها قرار ميگيرند، بايد تحمل خوبي داشته
باشند. هدف اصلي در نور درماني نيز افزايش رنگدانه است اما اين روش نيز وقتگير است
و مریض بايد مراقبت كافي را براي جلوگيري
از عوارض اشعه كه گاهي هم شديد است داشته باشد. به علاوه قرار گرفتن مریض در معرض
نورآفتاب ميتواند عوارض درماني را تشديد كند.در همين جا به روش ديگري هم كه البته هميشه به كار گرفته نميشود،
اشاره ميكنم. اين روش عبارت است از بيرنگ كردن باقيمانده جلد بدن تا با لكه هاي
سفيد همرنگ شود. اين روش تداوی براي مریضان كه حداقل 50 درصد جلد آنها گرفتار است،
توصيه ميشود. به علاوه روشهاي ديگري هم به صورت موقت ميتوانند در اين مریضان موثر
باشند كه همانا استفاده از پوشاننده هاي جلد با مواد آرايشي يا خالكوبي كردن منطقه
درگير است تا همرنگ جلد شود، اما اين روش هميشه نتيجه خوبي به همراه ندارد.به اين ترتيب براي حداقل يك سوم مریضان كه به هيچ كدام از اين روشها،
پاسخ تداوی مثبت نميدهند، راهي جز حجره درماني باقي نميماند
، شيوه هاي معمولي حجره
درماني در دنيا چه هستند؟
اولين شيوه براي برداشت سلولاز نواحي سالم جلد كه تراكم بيشتري از حجرات
رنگدانهاي دارند، روش تاول مكشي است.در اين روش داکتر با استفاده از حرارت، مكش يا سرماي زياد روي جلد
طبيعي داراي رنگدانه، تاول ايجاد ميكند. سپس سطح تاول را ميبرد و به ناحيه بدون
رنگدانه پيوند ميزند. از عوارض اين روش، ماندن جاي زخم و عدم افزايش رنگدانه است.به بيان ديگر در اين روش گاهي ناگزيريم تا سطح تاول بزرگي را ايجاد كنيم
تا تعداد زيادي از حجرات رنگدانهاي را جدا
كنيم كه اين كار به نوبه خود زمانبر بوده و در عين حال ممكن است آن گونه كه انتظار
داريم، موفق به ايجاد تاول در سطح جلد نشويم.
آيا نميشود جلد قسمت درگير
را با جلد قسمت سالم بدن جايگزين كرد؟
دقيقا روش دوم نيز با جداسازي يك لايه از جلد و انتقال آن به قسمت
درگير مریض صورت ميگيرد. در اين روش، با برداشتن قسمت مبتلا جلد با ساير نقاط بدن
جايگزين آن ميشود. البته علاوه بر قیمت بودن اين روش، عوارضي چون منتن شدن ، عدم
افزايش رنگدانه در محل و همچنين نبودن امكان پيوند جلد در محل هاي حساس از معايب
اين روش محسوب ميشود.
گويا كاملترين روش در اين ميان كشت حجرات ملانوسيت خود فرد در شرايط آزمايشگاهي و پيوند
آن به فرد است؟
دقيقا همينطور است. در اين روش نمونهاي از جلد را كه داراي رنگدانه
طبيعي است از مریض گرفته و پس از طي يك سلسله شرايط آماده سازي به محل ضايعه منتقل ميكنيم.اگر ضايعه كوچك باشد، حجرات جدا شده را به همان شكل به محل ضايعه انتقال ميدهيم
ولي اگر گسترده باشد حجره را ابتدا در
شرايط آزمايشگاهي تكثير ميدهيم. در واقع در آزمايشگاه حجرات ملانوسيت را به روشهاي انزايمي در شرايط كاملا
استريل جدا ميكنند و در مرحله بعد حجرات آماده شده توسط داکتر به منطقه بدون
رنگدانه منتقل ميشود.به بيان ديگر در شرايط آزمايشگاهي، حجرات جدا شده با انتقال به محيطهاي كشت خاص به آن
ميچسبند و از آن تغذيه ميكنند. هرحجره تقسيم ميشود و وقتي به تعداد مورد نظر ما
برسد، قابليت پيوند پيدا ميكند. اين روش تكثير حدود يك ماه و نيم تا 3 ماه طول
خواهد كشيد.
مصاحبه توسط :داکتر هارون" فرازی "
تاریخ:18 حمل سال 1395
ارسال یک نظر